فرمالین، که به عنوان فرمالدهید نیز شناخته می‌شود، یک ماده شیمیایی با فرمول CH₂O است. این ماده به صورت گاز با بوی تند وجود دارد و محلول آبی آن به نام فرمالین شناخته می‌شود. فرمالین معمولاً دارای 37 تا 40 درصد فرمالدهید است و برای جلوگیری از پلیمریزاسیون سریع، 10 تا 12 درصد متانول به آن اضافه می‌شود.
کاربردهای فرمالین
فرمالین در صنایع مختلف کاربردهای گسترده‌ای دارد، از جمله:
-
صنایع چوب و کاغذ: برای تولید رزین‌های پلاستیکی و چسب‌های صنعتی استفاده می‌شود.
-
صنایع نساجی: به عنوان نگهدارنده و ضدعفونی‌کننده در محصولات نساجی به کار می‌رود.
-
صنایع پزشکی: برای نگهداری نمونه‌های بیولوژیکی و ضدعفونی کردن وسایل پزشکی استفاده می‌شود.
-
صنایع آرایشی و بهداشتی: در فرمولاسیون محصولات آرایشی و بهداشتی به عنوان نگهدارنده استفاده می‌شود.
صنایع چوب و کاغذ
فرمالین به عنوان ماده اصلی در تولید رزین‌های فرمالدهید استفاده می‌شود. این رزین‌ها در تولید تخته‌های چوبی مانند MDF، نئوپان و تخته سه‌لایی به کار می‌روند. رزین‌های فرمالدهید به دلیل خواص چسبندگی بالا و مقاومت در برابر رطوبت، در صنعت چوب بسیار محبوب هستند.
صنایع نساجی
در صنعت نساجی، فرمالین به عنوان نگهدارنده و ضدعفونی‌کننده استفاده می‌شود. این ماده به پارچه‌ها اضافه می‌شود تا از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری کند و عمر مفید پارچه‌ها را افزایش دهد. همچنین، فرمالین در تولید نخ دندان و برخی از محصولات نساجی دیگر نیز به کار می‌رود.
صنایع پزشکی و داروسازی
فرمالین به عنوان نگهدارنده نمونه‌های بیولوژیکی و ضدعفونی‌کننده وسایل پزشکی استفاده می‌شود. این ماده به دلیل خواص ضدعفونی‌کننده قوی، در تولید واکسن‌ها و داروها نیز به کار می‌رود. فرمالین می‌تواند ویروس‌ها و باکتری‌ها را غیرفعال کند و از آلودگی محصولات دارویی جلوگیری کند.
صنایع آرایشی و بهداشتی
در صنعت آرایشی و بهداشتی، فرمالین به عنوان نگهدارنده در فرمولاسیون محصولات مختلف مانند شامپو، مایع دستشویی و ظرفشویی استفاده می‌شود. این ماده به جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها در محصولات کمک می‌کند و عمر مفید آنها را افزایش می‌دهد.
صنایع کشاورزی
فرمالین در کشاورزی به عنوان ضدعفونی‌کننده خاک و بذرها استفاده می‌شود. این ماده می‌تواند از رشد قارچ‌ها و باکتری‌های مضر در خاک جلوگیری کند و به بهبود کیفیت محصولات کشاورزی کمک کند.
صنایع شیمیایی
فرمالین به عنوان ماده اولیه در تولید بسیاری از ترکیبات شیمیایی دیگر استفاده می‌شود. این ماده در تولید اسید فرمیک، هگزامین و سایر ترکیبات شیمیایی به کار می‌رود. همچنین، فرمالین در تولید مواد منفجره و برخی از محصولات شیمیایی دیگر نیز نقش دارد.
صنایع غذایی
فرمالین به عنوان نگهدارنده مواد غذایی استفاده می‌شود. این ماده می‌تواند از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها در مواد غذایی جلوگیری کند و عمر مفید آنها را افزایش دهد. با این حال، استفاده از فرمالین در مواد غذایی باید با دقت و تحت نظارت‌های بهداشتی انجام شود.
صنایع رنگسازی و پلاستیک
فرمالین در تولید رنگ‌ها و پوشش‌های صنعتی به کار می‌رود. این ماده به عنوان رزین چسبناک در تولید رنگ‌ها و پوشش‌های مقاوم در برابر رطوبت و حرارت استفاده می‌شود. همچنین، فرمالین در تولید پلاستیک‌ها و مواد پلیمری نیز نقش دارد.
خطرات و مضرات فرمالین
فرمالین به دلیل خواص شیمیایی خود می‌تواند خطراتی برای سلامتی انسان داشته باشد. افرادی که در معرض مقادیر زیاد فرمالدهید قرار می‌گیرند، ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان‌های بینی و حلق، لوسمی میلوئیدی و سایر انواع سرطان باشند.
تولید فرمالین
فرمالدهید از طریق اکسیداسیون متانول با هوا و در حضور کاتالیست نقره تولید می‌شود. واکنش در دمای 620 تا 680 درجه سانتی‌گراد انجام می‌شود و مخلوط آب، متانول و هوا وارد راکتور می‌شود.