نحوه رقیق‌سازی و دوز مصرف آب ژاول
آب ژاول (سدیم هیپوکلریت) یکی از موثرترین و درعین‌حال حساس‌ترین مواد شیمیایی برای ضدعفونی و سفیدکنندگی است. قدرت این ماده به درصد کلر فعال بستگی دارد و استفاده نادرست از آن می‌تواند هم اثر ضدعفونی را کاهش دهد و هم خطرات جدی برای سلامت ایجاد کند. کلید استفاده‌ی ایمن و موثر از آب ژاول، دانستن نحوه صحیح رقیق‌سازی و دوز مصرف آن است. از آشپزخانه و سبزیجات گرفته تا استخرهای بزرگ و خطوط تولید صنعتی.
تعریف علمی و ویژگی‌های کلیدی آب ژاول
اصول کلی رقیق‌سازی آب ژاول
رقیق‌سازی به معنای کاهش غلظت کلر فعال محلول به سطح مناسب برای استفاده خاص است.
اصل کلی محاسبه بر مبنای فرمول:
C1×V1=C2×V2
C1: غلظت اولیه آب ژاول
V1: حجم آب ژاول خالص مورد استفاده
C2: غلظت مورد نظر
V2: حجم کل محلول نهایی
نکته: همیشه آب را در ظرف بریزید و سپس آب ژاول را به آن اضافه کنید، نه برعکس.
دوزهای استاندارد بر اساس کاربرد آب ژاول
دوز مصرف آب ژاول در مصارف مختلف
نحوه محاسبه گام‌به‌گام
مثال: شما آب ژاول صنعتی با غلظت ۱۲٪ دارید و می‌خواهید محلول ۲۰۰ ppm برای شست‌وشوی سبزیجات تهیه کنید.
- C1 = 120,000 ppm (۱۲٪ × ۱۰,۰۰۰)
- C2 = ۲۰۰ ppm
- حجم نهایی = ۱۰ لیتر آب
بر اساس فرمول
V1=C1C2×V2=120,000200×10=0.0166 لیتر
حدود ۱۶ میلی‌لیتر آب ژاول در ۱۰ لیتر آب.
نکات ایمنی هنگام رقیق‌سازی آب ژاول
در فضای باز یا محیط با تهویه مناسب انجام دهید.
استفاده از دستکش، عینک ایمنی و ماسک الزامی است.
هرگز با اسیدها یا مواد آمونیاکی ترکیب نکنید (خطر گاز کلر).
محلول‌های رقیق‌شده تازه تهیه و حداکثر طی ۲۴ ساعت مصرف شوند.
اشتباهات رایج
افزودن آب ژاول به آب داغ → تسریع در تجزیه و کاهش اثر ضدعفونی.
استفاده از محلول با غلظت نامناسب → یا اثر کم یا آسیب به سطوح/سلامت.
نگهداری طولانی محلول رقیق‌شده → افت شدید کلر فعال.
ترکیب با مواد شوینده رایحه‌دار → واکنش شیمیایی خطرناک.
جدول مقایسه دوز آب ژاول صنعتی و خانگی
کاربرد آب ژاول در صنایع خاص
شست‌وشوی خطوط تولید و مخازن آبمیوه
غلظت‌های ۵۰ تا ۲۰۰ ppm
کنترل کلر آزاد بین ۱ تا ۳ ppm
نیاز به تجهیزات تست و سیستم تزریق خودکار
ضدعفونی زباله عفونی و محیط → غلظت ۵۰۰۰ ppm
مطالعه کنید: تفاوت آب ژاول و وایتکس چیست؟
توصیه‌های خرید آب ژاول برای هدف ضدعفونی
- برای مصارف دقیق (بیمارستان، صنایع غذایی) محصول با گواهی آنالیز (COA) خریداری کنید.
- درصد کلر فعال مطابق برچسب بررسی شود.
- از ظروف پلی‌اتیلنی مات با درب محکم استفاده کنید.
جمع‌بندی
رقیق‌سازی درست آب ژاول یک مهارت حیاتی برای ایمنی و اثربخشی ضدعفونی است. فرمول ساده
C1×V1=C2×V2
به شما کمک می‌کند هر درصدی را برای هر حجم دلخواه محاسبه کنید. همیشه نکات ایمنی را رعایت کرده و محلول‌های تازه تهیه‌شده استفاده کنید.
سوالات متداول
آیا می‌توان آب ژاول صنعتی را برای سبزیجات استفاده کرد؟
بله، ولی باید با دقت به ppmهای مجاز (۵۰–۲۰۰) رقیق شود.
چگونه متوجه شوم محلول هنوز کلر فعال دارد؟
بوی تند کلر و تست لرکورودها یا کیت DPD نشانگر خوبی است، اما دقیق‌ترین روش تست شیمیایی است.
آیا دمای آب در رقیق‌سازی مهم است؟
بله، آب باید خنک یا ولرم باشد تا تجزیه تسریع نشود.