تصفیه آب استخرها چگونه انجام می‌شود؟

تصفیه آب استخرها فقط به فیلتر مکانیکی محدود نمی‌شود. ترکیب عملیات فیزیکی و شیمیایی برای حذف آلودگی‌های میکروبی، رسوب‌های معدنی و چربی‌ها ضروری است. در میان مواد پرکاربرد، آب ژاول، جوهر نمک، اسید سولفوریک و دیسکلر نقش مهمی در حفظ کیفیت و شفافیت آب دارند.

مراحل اصلی تصفیه آب استخر

• فیلتراسیون (تصفیه فیزیکی)

آب استخر توسط پمپ‌ها از طریق صافی‌ها (معمولا فیلتر شنی یا کارتریجی) عبور داده می‌شود. این فیلترها ذرات معلق مانند برگ، خاک، گردوغبار، مو و سایر آلودگی‌های جامد را جدا می‌کنند.

• فیلتر شنی: پرکاربردترین، با بستر شن سیلیسی که ذرات ۲۰–۵۰ میکرون را می‌گیرد.
• فیلتر کارتریجی: با غشاهای پارچه‌ای یا پلی‌پروپیلنی برای ذرات ریزتر.

گندزدایی شیمیایی

هسته‌ی اصلی تصفیه، از بین بردن میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا است. این عملیات با مواد شیمیایی گندزدا انجام می‌شود.

الف) کلر (Cl₂)

کلر پرمصرف‌ترین ماده در جهان برای گندزدایی استخر است. می‌توان آن را به سه شکل به آب اضافه کرد:

• گاز کلر
• هیپوکلریت سدیم (NaOCl) یا همان آب ژاول
• هیپوکلریت کلسیم (Ca(ClO)₂)

کلر با نفوذ به دیواره سلولی میکروب‌ها باعث اکسیداسیون پروتئین‌ها و مرگ آن‌ها می‌شود. میزان کلر آزاد باقیمانده مطلوب معمولاً بین ۱ تا ۳ ppm است.

ب) آب ژاول

محلول هیپوکلریت سدیم با غلظت ۱۰–۱۵ درصد که نسبت به گاز کلر حمل‌ونقل آسان‌تری دارد. کاربرد معمول آن: تزریق کنترل‌شده با پمپ دوزینگ به مسیر ورودی آب به استخر. باید مراقب تجزیه آن در برابر نور خورشید و گرما بود.

ج) شوک کلرزنی

زمانی‌که بار میکروبی بالا می‌رود (مثلاً پس از مسابقات یا استفاده زیاد)، با تزریق دُز بالاتر کلر یا آب ژاول (۳–۵ برابر دوز معمول) شوک داده می‌شود تا تمام پاتوژن‌ها حذف شوند.

• تنظیم pH

pH مناسب استخر بین ۷.۲ تا ۷.۶ است تا هم گندزدایی مؤثر باشد و هم برای پوست و چشم‌ها بی‌ضرر.

• برای کاهش pH از جوهر نمک (اسید هیدروکلریک HCl) یا اسید سولفوریک استفاده می‌شود.
• برای افزایش pH از سود سوزآور یا کربنات سدیم بهره می‌برند.

جوهر نمک با خنثی‌کردن یون‌های هیدروکسید، محیط را اسیدی‌تر و محلول کلر را فعال‌تر می‌کند. تزریق باید به‌صورت رقیق و کنترل‌شده باشد تا نوسان شدید ایجاد نشود.

کاربرد آب ژاول در تصفیه آب استخر چیست؟

آب ژاول منبع کلر فعال است و به‌عنوان ضدعفونی‌کننده پرمصرف در استخرها استفاده می‌شود.

• کارکرد: از بین بردن باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها.
• دوز معمول: ۱ تا ۳ ppm کلر آزاد در آب.
• نکات ایمنی: اضافه کردن در ساعات کم‌استفاده استخر؛ جلوگیری از تماس مستقیم با پوست و لباس؛ کنترل pH آب بین ۷٫۲ تا ۷٫۶ برای حداکثر کارایی.

کاربرد جوهر نمک در تصفیه آب استخر چیست؟

جوهر نمک یا اسید کلریدریک برای کاهش pH بیش‌ازحد قلیایی و جلوگیری از رسوب کلسیم روی جداره‌ها و تجهیزات استفاده می‌شود.

• کارکرد: کاهش سختی سطحی و بازگرداندن تعادل شیمیایی.
• دوز: معمولا ۱۰ تا ۲۰ میلی‌لیتر جوهر نمک در هر مترمکعب آب، بسته به میزان قلیا.
• هشدار: افزودن باید به‌آرامی و در گردش کامل آب انجام شود.

کاربرد اسید سولفوریک در تصفیه آب استخر چیست؟

در برخی سیستم‌های صنعتی/استخرهای بزرگ، اسید سولفوریک جایگزین جوهر نمک برای تنظیم pH می‌شود.

• برتری: پایداری بیشتر و عدم تولید بخارات تند.
• معایب: خورندگی بالاتر فلزات، نیاز به دوزینگ پمپ.
• کاربرد: به‌ویژه در مناطقی با آب ورودی دارای قلیائیت زیاد.

کاربرد دیسکلر در تصفیه اب استخر چیست؟

دیسکلر ترکیبی از اسیدهای آلی/غیرآلی و مهارکننده‌های خوردگی است که برای تمیز کردن مبدل حرارتی، لوله‌های مکند، و تجهیزات فیلتراسیون به‌کار می‌رود.

• کارکرد: حل‌کردن لایه‌های سخت کربنات کلسیم و منیزیم.
• روش استفاده: سیرکولاسیون محلول دیسکلر در سیستم بسته به مدت ۳۰ دقیقه تا چند ساعت، سپس شستشو با آب خالص.
• ایمنی: استفاده از دستکش، عینک ایمنی و ماسک بخارات.

روند نمونه تصفیه یک استخر متوسط (۵۰۰ مترمکعب)

1. گندزدایی اولیه: افزودن ۵ لیتر آب ژاول (۱۲٪) هنگام غروب.
2. تنظیم pH: اندازه‌گیری pH؛ اگر بالای ۷٫۸ بود، اضافه کردن ۵ لیتر جوهر نمک رقیق‌شده یا ۳ لیتر اسید سولفوریک ۳۰٪.
3. تمیزکاری هفتگی تجهیزات: شستشوی فیلتر شنی، سپس سیرکولاسیون دیسکلر رقیق‌شده (۵٪) در مدار مبدل حرارتی.
4. پایش پایانی: سنجش کلر آزاد، pH و شفافیت آب؛ ثبت در لاگ.

جدول دوزینگ استاندارد

واکنش‌های شیمیایی کلیدی در فرآیند تصفیه آب استخر

1. آب ژاول در آب

$$\text{NaOCl + H₂O rightarrowHOCl + NaOH}$$

HOCl عامل فعال گندزدایی است.

2. جوهر نمک و افزایش یون H⁺

$$\text{HCl rightarrowH⁺ + Cl⁻}$$

باعث کاهش pH و حل رسوب کربناتی

\text{CaCO₃ + 2H⁺ \rightarrow Ca^{2+} + CO₂ ↑ + H₂O}

3. اسید سولفوریک مشابه HCl ولی با آنیون SO₄²⁻

\text{H₂SO₄ \rightarrow 2H⁺ + SO₄^{2-}}

4. دیسکلر ترکیبی

واکنش مشابه HCl با مهارکننده خوردگی برای کاهش آسیب به فلزات.

1. پایش اولیه → اندازه‌گیری pH، کلر آزاد، قلیائیت.
2. تنظیم pH → تزریق HCl یا H₂SO₄ تا رسیدن به 7.2–7.6.
3. کلرزنی اولیه (Shock) → افزودن NaOCl به ppm هدف.
4. فیلتراسیون مکانیکی → شستشوی فیلتر (Backwash).
5. رسوب‌زدایی دوره‌ای → گردش محلول دیسکلر در مسیر تجهیزات.
6. پایش نهایی و لاگ‌برداری → ثبت داده‌ها و اصلاحات.

استانداردها و هشدارهای فرآیند تصفیه آب استخر

• DIN 19643: کلر آزاد 0.3–0.6 ppm (استخر عمومی).
• pH: محدوده ایده‌آل 7.2–7.6 (NSPF).
• حمل و انبارش جداگانه مواد اکسیدکننده و اسیدی.
• PPE: دستکش نئوپرن، ماسک فیلتر اسیدی، عینک پوششی.

جمع‌بندی

با اجرای این دستورالعمل، اپراتور قادر است چرخه کامل شیمیایی تصفیه استخر را با کمترین خطا مدیریت کند، کیفیت آب را در حد استاندارد حفظ کرده و طول عمر تجهیزات را افزایش دهد. در صورتی که به مواد شیمیایی برای تصفیه آب استخرتان نیاز دارید، می توانید به مجموعه سبحان شیمی گیلان اعتماد کرده و بهترین محصولات مخصوص تفصیه آب استخر را خریداری کنید.