کتراک چگونه در بتن نفوذ می کند؟
در پروژه‌های عمرانی، معدنی و ساختمانی، تخریب سنگ و بتن یکی از مراحل حساس و پرهزینه است. استفاده از مواد منفجره اگرچه سریع است، اما خطرات امنیتی و زیست‌محیطی بسیاری دارد. کتراک به عنوان یک ماده شیمیایی منبسط شونده، روشی ایمن و بی‌صدا برای تخریب محسوب می‌شود. در این مقاله به تعریف و مکانیزم عملکرد کتراک پرداخته و تمام مراحل استفاده از آن را شرح می‌دهیم.
کتراک چیست؟
کتراک یک پودر شیمیایی بر پایه آهک زنده (Quicklime) و افزودنی‌های خاص است که با ترکیب شدن با آب، واکنش شیمیایی ایجاد می‌کند. نتیجه این واکنش، انبساط حجمی شدید و تولید فشار درون مصالح سخت است که منجر به ترک خوردن و شکستن سنگ یا بتن می‌شود.
کاربردهای اصلی کتراک چیست؟
- شکستن سنگ در معادن
- تخریب بتن در پروژه‌های عمرانی
- بازکردن مسیر تونل یا راهسازی بدون انفجار
ترکیب شیمیایی کتراک
کتراک عمدتا از مواد زیر تشکیل شده است:
- آهک زنده (CaO): ماده اصلی واکنش‌زا
- مواد افزودنی معدنی: تنظیم سرعت واکنش و مقاومت در برابر دما
- مواد پایدارکننده: جلوگیری از رطوبت‌زدگی پودر قبل از مصرف
مکانیزم عملکرد کتراک چگونه است؟
وقتی کتراک با آب مخلوط می‌شود، واکنش شیمیایی آهک زنده با آب موجب آزاد شدن حرارت و شروع انبساط ماده می‌گردد.
در فضای محدود سوراخ‌های حفر شده، این انبساط باعث اعمال فشار بسیار زیاد (تا ۴۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع) به دیواره‌های سنگ یا بتن می‌شود.
این فشار، شبکه‌ای از ترک‌ها ایجاد کرده و در مدت چند ساعت تا نهایتاً ۲۴ ساعت، مصالح تا کامل شکسته می‌شوند.
مراحل استفاده عملی از کتراک
قطر سوراخ‌ها معمولا بین ۳ تا ۵ سانتی‌متر و عمق آن‌ها بستگی به ضخامت سنگ یا بتن دارد.
کتراک را با آب سرد به نسبت توصیه شده مخلوط کنید.
-
ریختن محلول داخل سوراخ‌ها
با دقت محلول را داخل سوراخ‌ها بریزید.
زمان واکنش متناسب با دما و نوع کتراک بین ۶ تا ۲۴ ساعت خواهد بود.
نکات ایمنی هنگام استفاده از کتراک
- استفاده از دستکش و ماسک حین آماده‌سازی محلول
- جلوگیری از تماس کتراک با پوست یا چشم
- دور نگه داشتن از رطوبت قبل از مصرف
- رعایت فاصله ایمن از محل تخریب
عوامل مؤثر بر عملکرد کتراک
کتراک در دمای ۱۵ تا ۳۰ درجه بهترین عملکرد را دارد.
آب تمیز و بدون املاح باعث واکنش بهتر می‌شود.
هرچه دقیق‌تر باشند، تخریب کامل‌تری صورت می‌گیرد.
مزایا و معایب کتراک نسبت به روش‌های دیگر
بی‌صدا و بدون ایجاد لرزش
ایمن و بدون نیاز به مجوز ویژه
قابل استفاده در مناطق مسکونی یا حساس
زمان‌برتر نسبت به انفجار
حساس به دمای محیط
جمع‌بندی
کتراک روشی ایمن، بی‌صدا و موثر برای تخریب سنگ و بتن است که با درک مکانیزم عملکرد آن می‌توانید پروژه‌های عمرانی را با کمترین خطر و هزینه انجام دهید. رعایت نکات ایمنی و استفاده صحیح از این ماده، کلید دستیابی به بهترین نتیجه است.