رسوب در استخر چیست و چرا مشکل‌ساز است؟
رسوب استخر به تجمع لایه‌ای سفید یا خاکستری از کلسیم، منیزیم و سایر املاح معدنی روی کاشی‌ها، جداره‌ها و تجهیزات گفته می‌شود. این پدیده نه‌تنها ظاهر استخر را غیرشکیل می‌کند، بلکه تجهیزات گردش آب، پمپ‌ها و فیلترها را فرسوده می‌سازد. مشکل اینجاست که رسوب‌گیری یک روند آهسته و تقریبا نامحسوس است و اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، هزینه‌های سنگین تعمیر و نگهداری به‌همراه دارد.
عوامل اصلی ایجاد رسوب در استخر
-
سختی بالای آب (Hard Water)
سختی آب به میزان یون‌های کلسیم و منیزیم موجود در آن بستگی دارد.
اگر سختی آب بالاتر از ۲۵۰ ppm باشد، احتمال رسوب‌گیری بسیار زیاد است.
آب چاه، مناطق سنگ آهکی یا منابع دارای مواد معدنی بالا بیشترین خطر را دارند.
محدوده ایده‌آل pH برای استخر: ۷٫۲ تا ۷٫۶
pH بالا موجب رسوب کربنات کلسیم می‌شود.
pH پایین باعث خوردگی سطوح فلزی و کاشی می‌شود، که خود منجر به نقاط تجمع رسوب می‌گردد.
-
افزایش قلیائیت کل (Total Alkalinity)
قلیائیت کل بیش از ۱۲۰ ppm باعث تثبیت pH بالا و تشدید رسوب می‌شود.
قلیائیت پایین هم تعادل شیمیایی را برهم می‌زند.
مطالعه کنید: کدام نوع دیسکلر بهتر است؟
-
تبخیر آب و افزایش غلظت املاح
در استخرهای روباز که در معرض گرما و آفتاب هستند، آب سریع‌تر تبخیر می‌شود، اما املاح باقی می‌مانند و غلیظ‌تر می‌شوند. این وضعیت رسوب‌گیری را شتاب می‌دهد.
کلر زیاد، به‌ویژه در دمای بالا، با بعضی املاح واکنش داده و تشکیل رسوب سیلیکا یا کربنات را سرعت می‌بخشد.
-
استفاده نادرست از مواد شیمیایی
- اضافه کردن یک‌جا و زیاد کلر یا دیسکلر
- مخلوط کردن مواد نامتناسب
- عدم هم‌زدن کافی آب پس از افزودن مواد
نشانه‌های استخر رسوب‌گرفته
- خطوط سفید یا خاکستری روی کاشی‌ها، مخصوصا در خط آب
- کاهش محسوس جریان آب در سیستم فیلتراسیون
- زبری سطح کفی و دیواره استخر
- کدر شدن دائمی آب با فیلتر شدن ضعیف
- کاهش فشار پمپ به دلیل مسدود شدن لوله‌ها
اثرات منفی رسوب بر استخر و تجهیزات
- گرفتگی و کاهش کارایی
- فرسودگی پمپ‌ها و مبدل‌های حرارتی
- افزایش مصرف انرژی (پمپ‌ها برای عبور آب مجبورند سخت‌تر کار کنند)
- افزایش هزینه نگهداری (تعویض قطعات، خرید مواد شیمیایی بیشتر)
- نارضایتی کاربران و جلوه ظاهری بد استخر
راهکارهای پیشگیری و کنترل رسوب
-
استفاده از دستگاه سختی‌گیر
به‌ویژه در مناطق با آب چاه یا آب سخت
کاهش یون‌های کلسیم و منیزیم تا سطح استاندارد
استفاده از pH متر دیجیتال یا کیت تست شیمیایی
تنظیم هفتگی pH بین ۷٫۲ تا ۷٫۶
کنترل قلیائیت بین ۸۰ تا ۱۲۰ ppm
دیسکلر اسیدی برای لکه‌های سخت قدیمی
دیسکلر بی‌اسید برای نگهداری دوره‌ای
مصرف طبق دستور کارخانه و بر اساس حجم استخر
برس‌زنی هفتگی کاشی‌ها و جداره‌ها
بک‌واش (Backwash) فیلتر حداقل ماهی یک بار
استفاده از کاور یا پوشش استخر در مواقع عدم استفاده
کاهش ورود گرد و غبار و املاح محیطی
آیا می‌توان رسوب را به طور کامل حذف کرد؟
بله، با ترکیب:
- پیشگیری شیمیایی (تنظیم آب و استفاده از دیسکلر در برنامه نگهداری)
- پاکسازی فیزیکی منظم (برس‌زنی و شستشو)
- بازرسی دوره‌ای تجهیزات
جدول بررسی سریع عوامل و راهکارها
سوالات پر تکرار کاربران
آیا استفاده از آب شهری هم باعث رسوب می‌شود؟
بله، اگر سختی آب شهری بالا باشد، حتی با کلرزنی استاندارد نیز ممکن است رسوب تشکیل شود.
آیا تمیز کردن رسوب فقط با دیسکلر ممکن است؟
خیر، در موارد شدید نیاز به ترکیب روش شیمیایی و مکانیکی (سنباده، برس) دارید.
هر چند وقت یکبار باید دیسکلر استفاده کنم؟
برای استخرهای پرمصرف یا روباز، هر ۱ تا ۲ ماه یکبار، و برای استخرهای سرپوشیده هر ۳ تا ۴ ماه.
جمع‌بندی
رسوب‌گیری استخر نتیجه ترکیب چندین عامل از جمله سختی آب، عدم تعادل شیمیایی و تبخیر است. با پیشگیری اصولی و استفاده درست از تجهیزات و مواد شیمیایی، هم ظاهر استخر همیشه چشم‌گیر می‌ماند و هم هزینه‌های نگهداری به‌شدت کاهش می‌یابد.